Trong suốt gần năm thập kỷ gắn bó với sân khấu truyền thống, Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Hoài Huệ đã trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu của “làng” Ca Kịch Bài chòi cả nước. Từ một chàng trai trẻ say mê ánh đèn sân khấu, ông đã trưởng thành nhanh chóng và sớm trở thành một nghệ sĩ tài năng, một đạo diễn tâm huyết và là người truyền lửa cho nhiều thế hệ nghệ sĩ kế cận.
Sinh ra trong một gia đình có truyền thống theo nghệ thuật nên tình yêu và niềm đam mê với sân khấu đã nhen nhóm trong ông từ bé. Cha của ông là NSƯT Nguyễn Hoài Ân, nhạc công của Đoàn Tuồng Liên khu V, với biệt danh là “ông Tám Kèn”. Mẹ ông là nghệ sĩ Thanh Hảo, một diễn viên Chèo nổi tiếng. Chị gái ông là NSND Thu Hiền. Lớn lên trong khu Văn công Mai Dịch, tuổi thơ của ông gắn liền với chuỗi ngày ngồi bên cánh gà chờ xem cha mẹ diễn trên sân khấu và “đắm mình” trong những làn điệu dân ca Bài chòi. Trong môi trường ấy, chất nghệ thuật như đã thấm vào máu, định hình con đường sự nghiệp của ông từ rất sớm.
NSND Hoài Huệ (áo choàng, giữa) vào vai Võ Tánh
trong vở Ca kịch Bài chòi “Khúc ca bi tráng”
Năm 1975, ông theo gia đình trở về quê hương Bình Định, về với cái nôi của nghệ thuật Tuồng và Bài chòi, cũng từ đây tình yêu nghệ thuật được nuôi dưỡng trong ông bấy lâu nay đã có “đất” để “gieo trồng”. Năm 1978 - 1981, ông theo học lớp diễn viên khóa đầu tiên tại trường Trung học Văn hóa - Nghệ thuật Bình Định. Tại đây, với sự truyền dạy tận tâm của những bậc thầy trong nghề như: NSƯT Hoàng Lê, NSƯT Nguyễn Kiểm, NSƯT Đinh Thái Sơn… đã chắp thêm đôi cánh cho tài năng thiên bẩm của Hoài Huệ bay cao, xứng đáng là “cánh chim đầu đàn” của nghệ thuật sân khấu truyền thống tỉnh nhà.
Cũng trong thời gian theo học tại trường Trung học Văn học - Nghệ thuật Bình Định, ông đã gặp gỡ và gắn bó với người bạn đời, bạn diễn tâm giao của đời mình - NSND Hồ Thu. Có thể nói Hoài Huệ - Hồ Thu là cặp đôi tài sắc vẹn toàn của sân khấu Ca kịch Bài chòi Bình Định, không chỉ cùng diễn ăn ý trên sân khấu mà họ còn là đôi uyên ương hạnh phúc ngoài đời thường.
Năm 1979, khi còn đang theo học tại trường, ông đã được “chọn mặt gửi vàng” cho vai Phạm Ngũ Lão - vai chính trong vở “Tấm vóc đại hồng” của tác giả Trúc Đường. Chỉ vài năm sau, ông trở thành lực lượng chủ chốt của Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định. Với giọng ca vang, truyền cảm cùng lối diễn xuất sắc sảo, ông ghi dấu ấn qua hàng loạt vai diễn để đời: Quang Trung trong vở “Anh hùng với giai nhân”, Vạn Lịch trong “Đồng tiền Vạn Lịch”, Chế Mân trong “Huyền Trân Công chúa”, Hồ Qúy Ly trong “Nhìn lại một vương triều”, Võ Tánh trong “Khúc ca bi tráng”,… “Đất diễn” của ông trên sân khấu rất đa dạng, với đủ sắc màu - bi hùng, bi kịch, chính diện, phản diện; từ đề tài dân gian, lịch sử, dã sử hay hiện đại; dù ở dạng nào cũng đều được ông ‘hoá thân”, thể hiện rất tròn vai. Mỗi nhân vật qua tài năng diễn xuất của Hoài Huệ đều sống động, chân thật và giàu cảm xúc, chinh phục được nhiều đối tượng khán giả.
Không chỉ dừng lại ở vị trí diễn viên, NSND Hoài Huệ còn thử sức mình với vai trò là đạo diễn. Năm 2001 ông theo học chuyên ngành đạo diễn tại Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội và tốt nghiệp với tấm bằng loại giỏi. Từ đây, Hoài Huệ “dấn thân” vào thử thách mới và trở thành một đạo diễn “mát tay”, liên tiếp dàn dựng nhiều vở diễn đoạt Huy chương Vàng, Bạc tại các kỳ Liên hoan, Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc.
Trong thời gian giữ chức Phó đoàn rồi Trưởng đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định cho đến lúc nghỉ hưu, ông luôn “dốc sức” để “truyền lửa, thổi nghề” cho nhiều thế hệ diễn viên sân khấu truyền thống. Nhiều học trò của ông giờ đã vững vàng trong nghề nghiệp, giữ vai trò nòng cốt của Nhà hát như: NSƯT Thùy Dung - Trưởng Đoàn Ca Kịch Bài chòi, NSƯT Phương Phú, NSƯT Hoài Tâm… Với ông “Truyền nghề không chỉ là chỉ cách diễn, mà còn lan tỏa cả thái độ sống với nghề. Ai tâm huyết, đam mê nghề, giữ được lửa, tôi luôn dốc lòng”.
Đạo diễn, NSND Hoài Huệ nổi tiếng là người cầu toàn, quyết liệt trong công việc, như chính câu nói của ông “Tôi thà bị nói ngang còn hơn làm nửa vời. Khi làm nghề, tôi không chấp nhận sự dễ dãi, hời hợt. Tôi yêu cầu cao với kịch bản, với diễn viên, với cả chính mình. Làm nghệ thuật mà không nghiêm túc thì chỉ làm hỏng sân khấu”. Trong mắt đồng nghiệp và khán giả, ông là hình mẫu của một người nghệ sĩ sống trọn vẹn với nghề, kiên định với lựa chọn và luôn cháy hết mình cho từng vai diễn, từng vở diễn. Với NSND Hoài Huệ, Bài chòi không chỉ là nghề, mà là “mạch sống” trong ông. Dù có nhiều cơ hội bước ra những sân khấu lớn hơn, ông vẫn chọn gắn bó với vùng đất Bình Định và nghệ thuật truyền thống của quê hương.
NSND Hoài Huệ (ngoài cùng bên phải) vào vai Hồ Quý Ly
trong vở Ca kịch Bài chòi “Nhìn lại một vương triều”
Ngoài đời, NSND Hoài Huệ là người giản dị, tình cảm và gần gũi. Trong công việc, ông nghiêm khắc và có phần khó tính nhưng sau những giờ tập luyện, ông lại sẵn sàng ngồi cùng nghệ sĩ uống ly cà phê, kể chuyện nghề, chuyện đời. Có những hôm, cả đoàn vừa ăn mì gói vừa nghe ông phân tích từng câu hát, từng ánh mắt trong vai diễn một cách say sưa đến mức quên cả thời gian.
Hiện tại, dù đã nghỉ hưu, nhưng ông vẫn miệt mài “lên vở” cho hầu hết các Đoàn, Nhà hát nghệ thuật truyền thống trong cả nước. Ông nói “Cứ có kịch bản hay, đoàn nghiêm túc, diễn viên chịu học là tôi lại lên đường. Làm nghề vui hơn nghỉ mà. 5 năm gần đây, tôi đạo diễn gần 30 vở. Đặc biệt, 2 năm gần đây, tôi đạo diễn 16 vở. Tôi thấy mình đang được tổ đãi, nên càng trân trọng hơn để làm tốt nhất có thể cho mỗi kịch bản được nhận.”
Trong năm 2025, NSND Hoài Huệ đạo diễn dàn dựng nâng cao vở Ca kịch Bài chòi “Dòng sông kể chuyện” của tác giả Nguyễn Hoài và vở tuồng “Nhìn lại một vương triều” của tác giả Văn Trọng Hùng cho Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh để tham gia Liên hoan sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc dự kiến diễn ra vào cuối năm nay. Mới đây nhất, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh tiếp tục mời ông làm đạo diễn dàn dựng mới vở tuồng “Khát vọng non sông” ca ngợi về cuộc đời và sự nghiệp của người chí sĩ yêu nước Tăng Bạt Hổ.
Gần 50 năm gắn bó với Bài chòi, ‘ngọn lửa” đam mê trong NSND Hoài Huệ luôn “cháy” mãi với sân khấu truyền thống và vẫn rực sáng, tiếp tục thắp lên tình yêu Bài chòi trong lòng các thế hệ tiếp nối. Danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú (năm 1997), Nghệ sĩ nhân dân (năm 2012) là sự phong tặng xứng đáng cho những cống hiến của ông trong lĩnh vực nghệ thuật sân khấu truyền thống của nước nhà.
NSND Hoài Huệ - tên thật là Nguyễn Hoài Huệ, sinh năm 1962, quê ở xã Nhơn Phong, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định (cũ); hiện sống tại phường Quy Nhơn, tỉnh Gia Lai.
Ông nguyên là Trưởng Đoàn Ca kịch bài chòi Bình Định từ năm 2010 đến khi nghỉ hưu năm 2020.
- Ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT năm 1997, NSND năm 2012.
- Ông đạt 8 HCV và 1 HCB tại các kỳ Hội diễn, Liên hoan, Cuộc thi Sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc các năm: 1981, 1985, 1987, 1990, 1995, 2001, 2005, 2010; 2013; 4 giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại các cuộc thi Sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc các năm: 2010, 2013, 2019,2022; nhiều giải thưởng đạo diễn, diễn viên xuất sắc của Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam các năm: 1998, 1999, 2003, 2005, 2010, 2012, 2015, 2018...
- Ông nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, năm 2010; Huân chương Lao động hạng Ba, năm 2013; Huy chương Vì sự nghiệp Sân khấu Việt Nam. |
